Τηνιακό μάρμαρο και μέταλλο, η αναπαράσταση του κόσμου
του Δημήτρη Αθηνάκη
Λίγες μέρες και μερικές βόλτες στην Τήνο είναι αρκετές για ν’αγγίξεις και να θαυμάσεις ό,τι ομορφότερο δημιουργούν τ’ανθρώπινα χέρια με την πρώτη ύλη:μάρμαρο και μέταλλο. Η τηνιακή αφθονία καταργεί έστω για μια στιγμή, το αρχαίο ρητό “ουκ εν τω πολλώ το ευ”. Κι όμως η ομορφιά της ανθρώπινης δημιουργίας, σε συνδυασμό με τον πλούτο του περιβάλλοντος, σε φέρνουν ενώπιον μιας υπέροχης συνθήκης: της αναπαράστασης του κόσμου με τα ίδια του τα υλικά.
Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για τους Τήνιους καλλιτέχνες. Ένας περίπατος στον Πύργο, το ομορφότερο ίσως χωριό του νησιού, αρκεί για να δεις μπροστά σου να ξετυλίγεται η νεότερη ελληνική Ιστορία της Τέχνης. Με το Γιαννούλη Χαλεπά και την οικεία-μουσείο προς τιμήν του, σε συνδυασμό με την συγκινητική έκθεση για τον καλλιτέχνη στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού στη Χώρα, με το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών Πύργου, με το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς, πάλι στον Πύργο, στοιχειοθετείται μια ιστορία, η οποία αποκαλύπτει την αδιάλειπτη επιθυμία παραγωγής ομορφιάς.
Σε μία βόλτα στην ευρύτερη περιοχή του Πανόρμου, συναντήσαμε δύο καλλιτέχνες που συνεχίζουν μια παράδοση αιώνων. Στον Πύργο έχει το εργαστήριο και εκθεσιακό του χώρο ο Πέτρος Μαρμαρινός (no-men est omen,εν προκειμένω!), γλύπτης πέτρας και μαρμάρου. “Από παιδί, εδώ τα έμαθα όλα”, λέει στην “Κ” ξεναγώντας μας στο εργαστήριό του, όπου ένας Γάλλος φοιτητής Καλών Τεχνών κάνει τη θερινή του πρακτική. “Στον Πύργο μεγάλωσα, έμαθα και αγάπησα την πέτρα και το μάρμαρο”, συνεχίζει. Ο ίδιος παλεύει να συγκεράσει τις “αντιφάσεις” της τέχνης και της φύσης: την αρχαϊκή τέχνη με τη μοντέρνα γλυπτική, την πέτρα με το μάρμαρο, την ένταση με την αρμονία, το φως με τη σκιά. “Είναι δυσκολότερα τα πράγματα σήμερα στην αγορά αυτού του είδους τέχνης. Έρχονται επισκέπτες από την Αμερική, εντυπωσιάζονται από τα έργα και από τον τρόπο που τα δημιουργώ, αλλά είναι τόσο δύσκολο να τα μεταφέρουν”, σημειώνει. Καθώς ο ήλιο κινείται πάνω από τα κεφάλια μας, ο καλλιτέχνης μας μιλά για το φως: “Δεν σκέφτηκα ποτέ να φύγω. Το φως της Τήνου είναι αυτό που αποκαλύπτει την ομορφιά των υλικών”, καταλήγει.
Στον Πύργο, όμως, έχει το εργαστήριό του ένας καλλιτέχνης του μετάλλου. Ο Δημήτρης Χατζής, με το γιο του, διατηρεί το παραδοσιακό σιδηρουργείο, μοναδικό στην Ελλάδα, που λειτουργεί από το 1910. Ο Δημήτρης Χατζής ανήκει στην τρίτη γενιά σιδεράδων και μαθήτευσε κοντά στον Κώστα Αλεξόπουλο, που είχε το εργαστήρι μέχρι το 1990. Δείχνοντάς μας τα έργα του, το πρόσωπό του μοιάζει περήφανο. “Διατηρούμε στη ζωή και δημιουργούμε εκ νέου έργα τέχνης και εργαλεία καθημερινής χρήσης, με όλο μας τον κόπο και την αγάπη. Θα συνεχίσουμε αυτό το έργο, παρ’όλες τις δυσκολίες. Θα συνεχίσουμε..”, λέει στην “Κ”, και η περηφάνια συνοδεύεται από προβληματισμό για το μέλλον. Στο έργο του συμπεριλαμβάνονται εργαλεία λιθοξοϊας για τη Σχολή Μαρμαρογλυπτικής Πύργου, αλλά και για επαγγελματίες του κλάδου για αναστηλώσεις μνημείων (Ακρόπολη, Επικούρειος Απόλλων στις Βάσσες της Φιγάλειας κ.α.), ανακατασκευές αρχαίων μηχανισμών (μηχανισμός της Ελεύθερνας), κλειδαριές για σπίτια, χειροποίητες σιδεριές, κάγκελα, μπαλκόνια, σύρτες, ρόπτρα, κηροπήγια, κρεβάτια, μανουάλια, φωτιστικά και άλλα γλυπτά.
Η Τήνος έχει την ομορφιά της, έχει την επιμονή των καλλιτεχνών της, είναι το νησί που τροφοδοτεί με νέα ζωή την Ιστορία της Τέχνης, με τους καλλιτέχνες και τα έργα τους. Η Τήνος αξίζει τη βόλτα μας -χειμώνα-καλοκαίρι.
Πηγή: Εφημεριδα Καθημερινή, σελ. 13
22/07/2015